Attendant Operator (Chemical Plant) Trade
अट्टेण्डण्ट ऑपरेटर (केमिकल प्लांट)
दोन वर्षांच्या कालावधीत उमेदवाराला नोकरीच्या भूमिकेशी संबंधित व्यावसायिक कौशल्य, व्यावसायिक ज्ञान आणि रोजगार क्षमता या विषयांवर प्रशिक्षण दिले जाते. या व्यतिरिक्त आत्मविश्वास वाढवण्यासाठी उमेदवाराला प्रोजेक्ट वर्क आणि एक्स्ट्रा करिक्युलर अॅक्टिव्हिटीज करण्याची जबाबदारी सोपवली जाते. व्यावहारिक कौशल्ये सोप्या ते जटिल पद्धतीने दिली जातात आणि त्याच वेळी कार्य पूर्ण करताना संज्ञानात्मक ज्ञान लागू करण्यासाठी सिद्धांत विषय त्याच पद्धतीने शिकवला जातो. व्यावहारिक भाग संबंधित व्यापार प्रशिक्षण उदा मूलभूत फिटिंगसह सुरू होतो, त्यानंतर गॅस वेल्डिंग आणि मूलभूत भौतिकशास्त्र आणि रसायनशास्त्रातील प्रयोगशाळा प्रयोग. फ्लुइड फ्लो, हीट ट्रान्सफर आणि मास ट्रान्सफर मेकॅनिकल ऑपरेशन्सचा समावेश असलेल्या युनिट ऑपरेशन्सशी संबंधित व्यावहारिक कौशल्ये दोन वर्षांच्या कालावधीत समाविष्ट आहेत. व्यावसायिक कौशल्य विषयांतर्गत समाविष्ट असलेले विस्तृत घटक खालीलप्रमाणे आहेत:
प्रथम वर्ष:व्यावहारिक भागाची सुरुवात संबंधित व्यापारापासून होते उदा., मूलभूत फिटिंग मूलभूत फिटिंगमध्ये हॅक-सॉइंग, मार्किंग, पंचिंग, चिसेलिंग, फाइलिंग, ड्रिलिंग, काउंटरसिंकिंग, काउंटर बोरिंग, रीमिंग, टॅपिंग आणि सर्व सुरक्षिततेचे निरीक्षण ही कौशल्ये दिली जातात. पैलू अनिवार्य आहे. भौतिक स्थिरांक निश्चित करण्यासाठी प्रयोगशाळेत प्रयोग आयोजित करणारे मूलभूत भौतिकशास्त्र आणि रसायनशास्त्र व्यावहारिक कव्हर, नियमांची पडताळणी, द्रावणांची एकाग्रता, PH, वितळण्याचा बिंदू, उत्कलन बिंदू, धातू आणि मिश्र धातुंच्या गुणधर्मांची तुलना करणे, रसायने तयार करणे. सुरक्षिततेच्या पैलूमध्ये PPE, अग्निशामक यंत्र, प्रथमोपचार यांसारखे घटक समाविष्ट आहेत.
प्रशिक्षणार्थी रासायनिक उद्योगातील सुरक्षितता आणि सामान्य जागरूकता संबंधित विविध ऑपरेशन्स किंवा प्रयोग करणार आहेत. दाब, तापमान, प्रवाह आणि पातळी, घनता मोजण्यासाठी इन्स्ट्रुमेंट/डिव्हाइसची ओळख, स्थापना/कनेक्शन समाविष्ट आहे. पाईप जॉइंट्स, पाईप्सवरील फिटिंग व्हॉल्व्ह, डिसमॅंटलिंग, ओव्हरहॉलिंग, क्लीनिंग आणि असेंबलिंग व्हॉल्व्ह, सेंट्रीफ्यूगल पंप, गियर पंप, मीटरिंग पंप, स्क्रू पंप, मल्टीस्टेज कॉम्प्रेसर यांसारख्या द्रव वाहतुकीसाठी वापरल्या जाणार्‍या भिन्न मशीन आणि घटक कार्यान्वित करण्याचे कौशल्य प्राप्त केले जाते. गियरबॉक्स, बियरिंग्ज यांसारख्या पॉवर ट्रान्समिशनसाठी वापरल्या जाणार्‍या वेगवेगळ्या खराब झालेले यांत्रिक घटकांचे विघटन, दुरुस्ती आणि एकत्रीकरण देखील कव्हर केले जाते.
दुसरे वर्ष:या वर्षात प्रशिक्षणार्थी कव्हरस्युनिट ऑपरेशन्स म्हणजेच द्रव प्रवाह, उष्णता हस्तांतरण आणि वस्तुमान हस्तांतरण ऑपरेशन्स. शेल आणि ट्यूब हीट एक्सचेंजर्स, बाष्पीभवन, डिस्टिलेशन कॉलम यांसारखी वेगवेगळी मशीन/उपकरणे चालवण्याचे कौशल्य या विभागात प्राप्त केले आहे. या विभागात उत्पादन प्रक्रिया आणि प्रेशर वेसल्स, पेट्रोलियम रिफाइनिंग यांचा अभ्यास केला जातो.
सॉल्व्हेंट एक्स्ट्रॅक्शन, लीचिंग, ऍब्सॉर्प्शन, क्रिस्टलायझेशन आणि ड्रायिंग यासारख्या मोठ्या प्रमाणात हस्तांतरण ऑपरेशन्स शिकवल्या जातात. आकार कमी करणे, मिक्सिंग कन्व्हेइंग आणि फिल्टरेशन यांसारख्या यांत्रिक ऑपरेशन्स देखील समाविष्ट आहेत. रासायनिक अणुभट्टी, वनस्पती उपयोगिता- स्टीम, कूलिंग टॉवर, थंडगार पाणी, उपकरण हवा यांचा अभ्यास या विभागात केला आहे. रासायनिक उद्योग आणि उत्पादन प्रक्रियेतील प्रदूषण देखील शिकवले जाते.
कार्य पूर्ण करताना संज्ञानात्मक ज्ञान लागू करण्यासाठी व्यावसायिक ज्ञानाचा विषय एकाच वेळी त्याच पद्धतीने शिकवला जातो. यामध्ये मूलभूत फिटिंग, गॅस वेल्डिंग, मूलभूत भौतिकशास्त्र आणि रसायनशास्त्र, रासायनिक संयंत्रातील सुरक्षितता, प्रवाह, तापमान, दाब, pH, एकाग्रता इत्यादी मोजणारी प्रक्रिया नियंत्रण साधने. युनिट ऑपरेशन्स- द्रव प्रवाह, उष्णता हस्तांतरण, वस्तुमान हस्तांतरण, आणि यांत्रिक ऑपरेशन्स व्यावसायिक ज्ञानात समाविष्ट आहेत. वेगवेगळ्या युनिट प्रक्रिया - सल्फ्यूरिक ऍसिड, सोडा ऍश, युरिया इ., वनस्पतींच्या उपयुक्ततेचा अभ्यास, रासायनिक अणुभट्टी हा देखील या विभागाचा भाग आहे.
एका गटातील उमेदवारांनी एकूण तीन प्रकल्प पूर्ण करणे आवश्यक आहे. वरील घटकांव्यतिरिक्त मुख्य कौशल्य घटक उदा., कार्यशाळा गणना आणि विज्ञान, अभियांत्रिकी रेखाचित्र, रोजगारक्षमता कौशल्ये देखील समाविष्ट आहेत. ही मुख्य कौशल्ये आवश्यक कौशल्ये आहेत जी कोणत्याही परिस्थितीत काम करण्यासाठी आवश्यक असतात.
कौशल्य विकास आणि उद्योजकता मंत्रालयाच्या अंतर्गत प्रशिक्षण महासंचालनालय (DGT) श्रमिक बाजारातील विविध क्षेत्रांच्या गरजा पूर्ण करणारे अनेक व्यावसायिक प्रशिक्षण अभ्यासक्रम ऑफर करते. व्यावसायिक प्रशिक्षण कार्यक्रम प्रशिक्षण महासंचालनालयाच्या (DGT) अंतर्गत चालवले जातात. कारागीर प्रशिक्षण योजना (CTS) आणि शिकाऊ प्रशिक्षण योजना (ATS) हे व्यावसायिक प्रशिक्षणाचा प्रचार करण्यासाठी DGT अंतर्गत दोन पायनियर कार्यक्रम आहेत.
सीटीएस अंतर्गत अटेंडंट ऑपरेटर (केमिकल प्लांट) ट्रेड हा आयटीआयच्या नेटवर्कद्वारे देशभरात वितरित केल्या जाणार्‍या लोकप्रिय अभ्यासक्रमांपैकी एक आहे. अभ्यासक्रम दोन वर्षांचा आहे. यात प्रामुख्याने डोमेन क्षेत्र आणि कोर क्षेत्र समाविष्ट आहे. डोमेन क्षेत्र (व्यापार सिद्धांत आणि व्यावहारिक) व्यावसायिक कौशल्ये आणि ज्ञान प्रदान करते, तर मुख्य क्षेत्र (रोजगार कौशल्य) आवश्यक मूलभूत कौशल्ये आणि ज्ञान आणि जीवन कौशल्ये प्रदान करते. प्रशिक्षण कार्यक्रमातून उत्तीर्ण झाल्यानंतर, प्रशिक्षणार्थीला DGT द्वारे राष्ट्रीय व्यापार प्रमाणपत्र (NTC) प्रदान केले जाते जे जगभरात मान्यताप्राप्त आहे.
प्रशिक्षणार्थींनी हे दाखवून देण्याची गरज आहे की ते सक्षम आहेत:
तांत्रिक मापदंड/दस्तऐवज वाचा आणि त्याचा अर्थ लावा, कामाच्या प्रक्रियेचे नियोजन आणि आयोजन करा, आवश्यक साहित्य आणि साधने ओळखा;
सुरक्षा नियम, अपघात प्रतिबंधक नियम आणि पर्यावरण संरक्षण अटी यांचा योग्य विचार करून कार्ये करा;
नोकरी करत असताना व्यावसायिक ज्ञान, मुख्य कौशल्ये आणि रोजगारक्षमता कौशल्ये आणि दुरुस्ती आणि देखभालीची कामे वापरा.
हाती घेतलेल्या कार्याशी संबंधित टॅब्युलेशन शीटमधील तांत्रिक बाबींचे दस्तऐवजीकरण करा.
२.२ प्रगती पथ:
तंत्रज्ञ म्हणून उद्योगात सामील होऊ शकतो आणि वरिष्ठ तंत्रज्ञ, पर्यवेक्षक म्हणून पुढे प्रगती करू शकतो आणि व्यवस्थापकाच्या स्तरापर्यंत वाढू शकतो.
संबंधित क्षेत्रात उद्योजक होऊ शकतो.
अभियांत्रिकीच्या अधिसूचित शाखांमधील पदविका अभ्यासक्रमात पार्श्व प्रवेशाद्वारे प्रवेश घेऊ शकतो.
नॅशनल अॅप्रेंटिसशिप सर्टिफिकेट (NAC) मिळवून देणार्‍या विविध प्रकारच्या उद्योगांमध्ये शिकाऊ कार्यक्रमात सामील होऊ शकतात.
ITIs मध्ये प्रशिक्षक होण्यासाठी क्राफ्ट्स इन्स्ट्रक्टर ट्रेनिंग स्कीम (CITS) मध्ये सामील होऊ शकतात.
DGT अंतर्गत प्रगत डिप्लोमा (व्यावसायिक) अभ्यासक्रमांना लागू होऊ शकतात.
Comments
Post a Comment