Mason (Building Constructor) मेसन (बिल्डिंग कन्स्ट्रक्टर)

 Mason (Building Constructor) 

मेसन (बिल्डिंग कन्स्ट्रक्टर)

एक वर्षाच्या कालावधीत मेसन (बिल्डिंग कन्स्ट्रक्टर) ट्रेडच्या उमेदवाराला नोकरीच्या भूमिकेशी संबंधित व्यावसायिक कौशल्य, व्यावसायिक ज्ञान आणि रोजगार क्षमता या विषयांवर प्रशिक्षण दिले जाते. या व्यतिरिक्त आत्मविश्वास वाढवण्यासाठी उमेदवाराला प्रोजेक्ट वर्क आणि एक्स्ट्रा करिक्युलर अॅक्टिव्हिटीज करण्याची जबाबदारी सोपवली जाते. व्यावहारिक कौशल्ये सोप्या ते जटिल पद्धतीने दिली जातात आणि त्याच वेळी कार्य पूर्ण करताना संज्ञानात्मक ज्ञान लागू करण्यासाठी सिद्धांत विषय त्याच पद्धतीने शिकवला जातो. व्यावहारिक भाग मूलभूत बांधकाम कामापासून सुरू होतो उदा. विटा/दगड कापणे, दगडी बांधकाम (विटा/दगड), रॉड कापणे, R.C.C काम इ. आणि शेवटी इमारत बांधणे, फिनिशिंग काम, R.C.C बीम, कॉलम, लिंटेल इ. साठी सेंटरिंग शटरिंग. व्यावसायिक कौशल्य विषयांतर्गत समाविष्ट असलेले विस्तृत घटक खालीलप्रमाणे आहेत:

व्यावहारिक भाग मूलभूत बांधकाम भाग (गवंडी) पासून सुरू होतो आणि उमेदवाराने संबंधित व्यवसाय उदा., सुतार (ज्यामुळे बहु-कौशल्य निर्माण होते) प्रशिक्षण दिले जाते. मूलभूत सुतारकामात मार्किंग, करवत, नियोजन, छिन्नी, मोजमाप, ड्रिलिंग, उपकरणे पीसणे आणि सर्व सुरक्षा बाबींचे निरीक्षण करणे ही कौशल्ये दिली जातात. OSH&E, PPE, अग्निशामक, प्रथमोपचार इत्यादी सुरक्षेच्या बाबींचा समावेश आहे. दगडी बांधकाम रेखांकनानुसार दगडी विटांची भिंत बनवणे, दरवाजा आणि खिडकी उघडण्यासाठी जागा सोडणे, R.C.C कास्टिंग तयार करणे, पोकळी भिंत बांधणे, इमारत आराखडा तयार करणे. , कर्णरेषेची तपासणी, उत्खनन रेषा निश्चित करणे, भिंत आणि छताचे प्लास्टरिंग, विविध प्रकारचे मजले निश्चित करणे आणि उतार तयार करणे.

पुढे, ड्रेन पाईप टाकणे, जॉइंटिंग, फिटिंग्ज आणि डब्ल्यू.सी. पॅन, युरिनल, गल्ली ट्रॅप. मॅनहोल इत्यादीचे बांधकाम, सेप्टिक टाकीचे बांधकाम, वॉश बेसिनचे फिक्सिंग आणि फिटिंग्ज, फ्लशिंग टाके, सिंक, व्हेंट पाईप इ., दगडी भिंत बांधणे, मजला आणि पायऱ्यांवर संगमरवरी घालणे, गोलाकार वीट आणि पोकळ भिंती बांधणे, काँक्रीट तयार करणे व मिसळणे, फॉर्मवर्क, छतावरील स्लॅब, बीम, लिंटेल, जिने, स्तंभ इत्यादींचे कास्टिंग, भिंतींना चकचकीत फरशा कापणे आणि सेट करणे, मोज़ेक घालणे, टेराझो आणि टाइल फ्लोअरिंग, आर.सी.सी.चे बांधकाम. आणि विटांच्या पायऱ्या हे प्रात्यक्षिक शिकवले जात आहेत.

कार्य पूर्ण करताना संज्ञानात्मक ज्ञान लागू करण्यासाठी व्यावसायिक ज्ञानाचा विषय एकाच वेळी त्याच पद्धतीने शिकवला जातो. याशिवाय साहित्याचे भौतिक गुणधर्म, विविध प्रकारचे बांधकाम साहित्य जसे की विटा, चांगल्या विटांचे गुणधर्म, त्यांच्या गुणधर्मांसह विविध प्रकारचे सिमेंट, दगडी बांधकामातील बाँडिंगचे प्रकार, पायाशी संबंधित ज्ञान, आर.सी.केअर बद्दलचे घटक देखील सिद्धांत भागांतर्गत समाविष्ट आहेत. .

गटातील उमेदवारांनी प्रकल्प पूर्ण करणे आवश्यक आहे. वरील घटकांव्यतिरिक्त मुख्य कौशल्य घटक उदा., कार्यशाळा गणना आणि विज्ञान, अभियांत्रिकी रेखाचित्र, रोजगार कौशल्ये देखील समाविष्ट आहेत. ही मुख्य कौशल्ये आवश्यक कौशल्ये आहेत जी कोणत्याही परिस्थितीत काम करण्यासाठी आवश्यक असतात.

कौशल्य विकास आणि उद्योजकता मंत्रालयाच्या अंतर्गत प्रशिक्षण महासंचालनालय (DGT) अर्थव्यवस्थेच्या/श्रम बाजाराच्या विविध क्षेत्रांच्या गरजा पूर्ण करणारे अनेक व्यावसायिक प्रशिक्षण अभ्यासक्रम ऑफर करते. व्यावसायिक प्रशिक्षण कार्यक्रम प्रशिक्षण महासंचालनालयाच्या (DGT) अंतर्गत दिले जातात. क्राफ्ट्समन ट्रेनिंग स्कीम (CTS) व्हेरिएंटसह आणि अॅप्रेंटिसशिप ट्रेनिंग स्कीम (ATS) या व्यावसायिक प्रशिक्षण मजबूत करण्यासाठी DGT च्या दोन पायनियर योजना आहेत.

सीटीएस अंतर्गत मेसन (बिल्डिंग कन्स्ट्रक्टर) ट्रेड हा आयटीआयच्या नेटवर्कद्वारे देशभरात वितरित केल्या जाणार्‍या लोकप्रिय अभ्यासक्रमांपैकी एक आहे. अभ्यासक्रम एक वर्ष कालावधीचा आहे. यात प्रामुख्याने डोमेन क्षेत्र आणि कोर क्षेत्र समाविष्ट आहे. डोमेन क्षेत्र (व्यापार सिद्धांत आणि व्यावहारिक) व्यावसायिक कौशल्ये आणि ज्ञान प्रदान करते, तर मुख्य क्षेत्र (रोजगार कौशल्य) आवश्यक मूलभूत कौशल्ये, ज्ञान आणि जीवन कौशल्ये प्रदान करते. प्रशिक्षण कार्यक्रम उत्तीर्ण केल्यानंतर, प्रशिक्षणार्थींना DGT द्वारे राष्ट्रीय व्यापार प्रमाणपत्र (NTC) प्रदान केले जाते जे जगभरात मान्यताप्राप्त आहे.

उमेदवारांनी मोठ्या प्रमाणावर हे दाखवणे आवश्यक आहे की ते सक्षम आहेत:

 तांत्रिक मापदंड/दस्तऐवज वाचा आणि त्याचा अर्थ लावा, कामाच्या प्रक्रियेचे नियोजन आणि आयोजन करा, आवश्यक साहित्य आणि साधने ओळखा;

 सुरक्षा नियम, अपघात प्रतिबंधक नियम आणि पर्यावरण संरक्षण अटी यांचा योग्य विचार करून कार्य करा;

 नोकरी करत असताना व्यावसायिक कौशल्य, ज्ञान, मुख्य कौशल्ये आणि रोजगारक्षमता कौशल्ये वापरा.

 हाती घेतलेल्या कार्याशी संबंधित तांत्रिक बाबींचे दस्तऐवजीकरण करा.

2.2 प्रगती पथ

 तंत्रज्ञ म्हणून उद्योगात सामील होऊ शकतो आणि वरिष्ठ तंत्रज्ञ, पर्यवेक्षक म्हणून पुढे प्रगती करू शकतो आणि व्यवस्थापकाच्या स्तरापर्यंत वाढू शकतो.

 संबंधित क्षेत्रात उद्योजक होऊ शकतो.

 नॅशनल अॅप्रेंटिसशिप सर्टिफिकेट (NAC) कडे नेणाऱ्या विविध प्रकारच्या उद्योगांमध्ये शिकाऊ कार्यक्रमात सामील होऊ शकतात.

 ITIs मध्ये प्रशिक्षक होण्यासाठी व्यापारात क्राफ्ट्स इन्स्ट्रक्टर ट्रेनिंग स्कीम (CITS) मध्ये सामील होऊ शकतात.

 DGT अंतर्गत प्रगत डिप्लोमा (व्यावसायिक) अभ्यासक्रमांना लागू होऊ शकतात.